Joseph Stiglitz: H κρίση στο Ισραήλ θα φέρει εκρηκτική άνοδο στο πετρέλαιο

Την άποψη ότι η κρίση στη Μέση Ανατολή μπορεί να προκαλέσει εκ νέου εκρηκτική άνοδο στην τιμή του πετρελαίου εξέφρασε ο Νομπελίστας Οικονομολόγος Joseph Stiglitz.
Ο καθηγητής Οικονομικών του πανεπιστήμιου Κολούμπια υποστηρίζει πως η κρίση στην Μέση Ανατολή «ίσως οδηγήσει σε καταστάσεις αντίστοιχες της δεκαετίας του ’70, όπου είχαμε αύξηση της τιμής του πετρελαίου.
Η δύναμη των χωρών του Ιράν, της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράκ είναι ότι ελέγχουν μεγάλο μέρος της παγκόσμιας παροχής πετρελαίου.
Αν κλείσουν την κάνουλα, μπορεί να δούμε ξανά εκρηκτική άνοδο στην τιμή του πετρελαίου.
Αυτό μπορεί να αποτελέσει σοβαρό πρόβλημα, όπως τη δεκαετία του ’70».
Μάλιστα, «η Ευρώπη είναι σε πολύ χειρότερη θέση, διότι με εξαίρεση τη Νορβηγία, που είναι εξαγωγέας ενέργειας, οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης είναι εισαγωγείς ενέργειας.
Κι όταν η παγκόσμια τιμή ενέργειας αυξάνεται, η Ευρώπη πρέπει να πληρώνει περισσότερα.
Δεν έχουν καθορίσει όλες οι χώρες της Ευρώπης πλήρως το σύστημά τους για τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας.
Για παράδειγμα, η Νορβηγία ήταν εξαγωγέας ενέργειας, αλλά η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας εννιαπλασιάστηκε.
Ήταν μεγάλο πλήγμα για τους απλούς πολίτες.
Και οι παραγωγείς ενέργειας, οι οποίοι σε μεγάλο βαθμό ανήκαν στο Κράτος, αύξησαν τα έσοδά τους.
Κάτι τέτοιο, λοιπόν, θα μπορούσε να θέσει την κοινωνία υπό μεγάλη πίεση.
Ξαναλέω, μπορεί να διορθωθεί, αν υπάρχει διαφορετικό σύστημα τιμών ηλεκτρικής ενέργειας. Κάποιες χώρες έχουν αντιμετωπίσει το πρόβλημα, πολλές όμως όχι».

Το τέλος της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης

Σύμφωνα με τον Stiglitz, «έχουν σημειωθεί διάφορες ενδιαφέρουσες αλλαγές σε πολλά μέρη του κόσμου.
Θεωρούμε ότι ήρθε το τέλος τής νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης.
Το διάστημα της πανδημίας, οι κανόνες του διεθνούς εμπορίου καταπατήθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.
Κάθε χώρα συσσώρευσε τα πανδημικά προϊόντα της.
Το σημαντικότερο ήταν να προστατέψει κάθε χώρα τους πολίτες της.
Έτσι, οι κανόνες διεθνούς εμπορίου καταπατήθηκαν.
Εντάξει, το δεχόμαστε.
Από την άλλη πλευρά, οι κανόνες διεθνούς εμπορίου, ιδίως οι κανόνες για τη διανοητική ιδιοκτησία, οδήγησαν σε ένα “εμβολιαστικό απαρτχάιντ”.
Οι αναπτυγμένες χώρες είχαν περισσότερα εμβόλια απ’ όσα χρειάζονταν, αλλά στον αναπτυσσόμενο κόσμο υπήρχε τρομερή έλλειψη.
Παρ’ όλα αυτά, οι κανόνες διανοητικής ιδιοκτησίας δεν επέτρεπαν σε αναπτυσσόμενες χώρες να παράγουν εμβόλια ακόμη κι αν είχαν την ικανότητα. Ήταν τρομερό.
Αυτό γέννησε θυμό απέναντι στους κανόνες διεθνούς εμπορίου.
Οι κανόνες αυτοί καταπατήθηκαν από τις αναπτυγμένες χώρες, αλλά επιβλήθηκαν στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Εισερχόμαστε, λοιπόν σε μια νέα εποχή. Μετά έχουμε κι αυτό που έκαναν οι Ηνωμένες Πολιτείες στο πλαίσιο του Νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού. Ήταν ένα νομοσχέδιο για την ενέργεια, το οποίο επίσης παραβίαζε διεθνείς κανόνες, καθώς προέβλεπε την επιδότηση, για καλό σκοπό, της αμερικανικής βιομηχανίας με αρχικό ποσό ύψους 270 δισεκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο κατέληξε ν’ ανέρχεται σε πάνω από ένα τρισεκατομμύριο.
Αυτό οδήγησε σε άνισους όρους ανταγωνισμού σε διεθνές επίπεδο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δήλωσαν ρητά ότι δεν θα ακολουθούσαν τους κανόνες, αν δεν τους εξυπηρετούσαν.
Έτσι, το καθεστώς διεθνούς εμπορίου γκρεμίστηκε.
Η ιδεολογία έχει αλλάξει, όπως έχουν αλλάξει και οι πρακτικές».

Για ΕΚΤ

Ερωτώμενος για την αύξηση των επιτοκίων εκ μέρους της ΕΚΤ, ο Stiglitz απάντησε:
«Ήταν πολύ καλό το ότι διορθώθηκαν τα αφύσικα χαμηλά επιτόκια.
Τα μηδενικά επιτόκια. Δεν ήταν κάτι καλό.
Είχε κόστος κεφαλαίου κι αυτό οδηγεί σε κάθε είδους στρεβλώσεις στην οικονομία.
Η εξομάλυνση των επιτοκίων, λοιπόν, ήταν κάτι καλό.
Το πράγμα, όμως, προχώρησε πολύ περισσότερο.
Και αυτό, είναι επικίνδυνο. Θα σας εξηγήσω το γιατί.
Είναι επικίνδυνο με τουλάχιστον δυο-τρεις τρόπους.
Πρώτον, δεν διέγνωσαν σωστά την αιτία του πληθωρισμού.
Το ερμήνευσαν ως πλεονάζουσα συνολική ζήτηση.
Εάν δούμε από πού προερχόταν ο πληθωρισμός, βλέπουμε πως δεν ήταν πλεονάζουσα συνολική ζήτηση.
Ήταν διακοπές εφοδιασμού άμεσα σχετιζόμενες με την πανδημία και μερικές αλλαγές στη ζήτηση λόγω πανδημίας, που ήταν πολύ μεγάλη για αποκρίσεις προσφοράς.
Να σας δώσω ένα παράδειγμα.
Στις ΗΠΑ, μεγάλη πηγή πληθωρισμού ήταν οι τιμές των αυτοκινήτων.
Ξέραμε πώς να τα παράγουμε. Είχαμε εργοστάσια.
Ξέχασαν να παραγγείλουν τσιπς.
Δίχως αυτά, δεν μπορούσαμε να κατασκευάσουμε αυτοκίνητα. Διότι τα τσιπς παράγονταν στην ΝΑ Ασία, σωστά;».

Περί Trump

Ο κ. Stiglitz υποστηρίζει επίσης πως σε περίπτωση επανεκλογής του Donald Trump το 2024 η Ευρώπη θα πρέπει να ξεχάσει τις ΗΠΑ και τη βοήθεια της, ενώ θα θέσει σε κίνδυνο και την αμερικανική δημοκρατία.
«Η πρώτη από τις συνέπειες θα είναι πως θα θέσει υπό κίνδυνο την αμερικανική δημοκρατία. Χωρίς καμία αμφιβολία. Κάποιοι λένε,
“Μην ανησυχείς γι’ αυτό, σε 30-40 χρόνια θα ανακάμψει η δημοκρατία σας”.
Αυτό είναι μεγάλο διάστημα. Θα είναι καταστροφικό για την παγκόσμια οικονομία.
Θυμάστε κατά τη διάρκεια της προεδρίας Trump που έσπαγε διεθνείς κανόνες κατά βούληση.
Δεν πιστεύει στο κράτος δικαίου εντός των ΗΠΑ κι έτσι παραβιάζει και το διεθνές δίκαιο. Θα δημιουργήσει έναν πιο ταραγμένο κόσμο.
Επίσης, του αρέσει να έχει σχέσεις με δικτάτορες.
Αυτό δεν είναι καλό για την παγκόσμια δημοκρατία.
Έτσι, από κάθε άποψη, θα είναι καταστροφικό. Αυτό που θα είναι σαφές για την Ευρώπη, είναι πως δεν θα μπορείτε να στηριχτείτε στις ΗΠΑ για θέματα Άμυνας.
Η Ευρώπη θα πρέπει να έχει ευρωπαϊκή αμυντική δύναμη.
Είναι απαραίτητο.
Έχετε τη Ρωσία στα σύνορά σας, τη “μεγάλη αρκούδα” που θέλει να σας “καταπιεί”.»

Κλιματική αλλαγή…

Σε ό,τι αφορά την κλιματική αλλαγή, υποστηρίζει πως θα προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις και στην οικονομία, αφού θα αλλάξει και την αποτίμηση στις αξίες των ακινήτων και των υπόλοιπων assets.
«Το βλέπαμε να έρχεται, αλλά το μεγάλο μας λάθος ήταν ότι δεν καταλάβαμε πόσο γρήγορα θα ερχόταν και ότι δεν είδαμε πόσο άσχημη θα ήταν η κατάσταση, αναφορικά με ακραία φαινόμενα που αντιμετωπίζουμε.
Ήταν ξεκάθαρο πως ερχόταν.
Γι’ αυτό, κάποια στιγμή, δεν μπορώ να σας πω πότε θα υπάρξει αλλαγή στην τιμολόγηση των επενδυτικών αγαθών.
Αν συμβεί αργά, θα το διαχειριστούμε.
Όμως ίσως μια μέρα ξυπνήσει η αγορά, όπως γίνεται καμιά φορά, και πει “Η κλιματική αλλαγή είναι γεγονός “και δεν έχουμε σκεφτεί πως επιδρά στην αξία των αγαθών μας”».

www.bankingnews.gr