Οι Ρώσοι “έκλεισαν” την ανατολική Μεσόγειο

Με μία αιφνιδιαστική ανακοίνωση την Πέμπτη το πρωί το ανώτατο γενικό επιτελείο των δυνάμεων της Ρωσίας «έκλεισε» τον εναέριο χώρο της ανατολικής Μεσογείου καθώς και την πρόσβαση από θαλάσσης για κάθε εμπορική και μη εμπορική πτήση ή πλόες σκαφών.

Η Μόσχα παράλληλα ανακοίνωσε την έναρξη μη προγραμματισμένων στρατιωτικών γυμνασίων σε αυτήν την περιοχή, η οποία οριοθετείται από τις βόρειες ακτές της Συρίας έως τις νότιες ακτές του Λιβάνου και δυτικά μέχρι την Κύπρο. Επί του πρακτέου, αυτό σημαίνει πως για άγνωστο χρονικό διάστημα, δηλαδή για όσο διαρκέσουν τα γυμνάσια, κανένα εμπορικό ή στρατιωτικό αεροσκάφος ή πλοίο δεν θα μπορεί να κινηθεί στην περιοχή παρά μόνο αυτά της Ρωσίας.

Σύμφωνα με έκτακτες ενημερώσεις των ισραηλινών ΜΜΕ, αυτή η αιφνιδιαστική κίνηση της Μόσχας πρακτικά σημαίνει πως τα ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη καθώς και τα πολεμικά πλοία του Ισραήλ δεν θα μπορούν για άγνωστο χρονικό διάστημα να επιχειρούν εναντίον στόχων της Συρίας μέσω της ανατολικής Μεσογείου.

Ο μόνος επιχειρησιακός δρόμος για τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις θα είναι ο εναέριος χώρος της Ιορδανίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Η κίνηση της Μόσχας έρχεται λίγα 24ωρα μετά την κατάρριψη από φίλια πυρά του ρωσικού κατασκοπευτικού αεροσκάφους Ilyushin-Il20 πάνω από τον συριακό εναέριο χώρο.

Σύμφωνα με αμερικανικές υπηρεσίες, η κίνηση αυτή της Μόσχας εμποδίζει πλέον και την επιχειρησιακή δυνατότητα του αεροπλανοφόρου Harry Truman, το οποίο σπεύδει στην περιοχή και βρίσκεται πλησίον της Κύπρου.

Το αεροπλανοφόρο εστάλη επειγόντως στην ανατολική Μεσόγειο ως απάντηση στα 25 πολεμικά σκάφη που έχει συγκεντρώσει η Ρωσία έξω από τις ακτές της Συρίας. Επιπροσθέτως, η αιφνιδιαστική ανακοίνωση του ρωσικού επιτελείου και ως εκ τούτου το κλείσιμο του εναέριου και θαλασσίου χώρου μεταξύ Συρίας και Κύπρου απαγορεύει σε πολεμικά σκάφη και μαχητικά τρίτων δυνάμεων, όπως της Γαλλίας και της Βρετανίας, να επιχειρούν στην περιοχή. Περιορίζεται, δηλαδή, η δραστηριότητα των βρετανικών βάσεων στην Κύπρο καθώς και οι επιχειρησιακές δυνατότητες του γαλλικού πολεμικού ναυτικού, μονάδες του οποίου, όπως η φρεγάτα Auvernge, επιχειρούν ανοικτά της Κύπρου.

Συμπερασματικά, είναι προφανές πως στην ανατολική Μεσόγειο έχει συγκεντρωθεί μία εξαιρετικά μεγάλη δύναμη πυρός με σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό και με εμπλοκή όλων των μεγάλων δυνάμεων αλλά και περιφερειακών δυνάμεων με επίκεντρο τις στρατιωτικές εξελίξεις στη Συρία.

Η χρονική αυτή στιγμή συμπίπτει παραδόξως με την εξέλιξη του ατύπου διαλόγου μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ τόσο για τη μελλοντική διευθέτηση του συριακού ζητήματος όσο και για τη χάραξη νέων χαρτών στην Εγγύς Ανατολή, συμπεριλαμβανομένου και του Ιράν, αλλά και εκείνου του διαλόγου που έχει αρχίσει εδώ και εβδομάδες μεταξύ Μόσχας και Ουάσινγκτον σε ανεπίσημο επίπεδο. Ο άτυπος αυτός διάλογος αφορά στη διευθέτηση ζητημάτων στα δυτικά Βαλκάνια, στην Ουκρανία και στην Εγγύς και Μέση Ανατολή που απασχολούν τις ΗΠΑ και τη Ρωσία.

Λέγεται ότι ατύπως αυτήν τη δυναμική του ανεπισήμου διαλόγου την πυροδότησε ο υπέργηρος και βετεράνος της αμερικανικής διπλωματίας Χένρι Κίσινγκερ, ο οποίος αντελήφθη το αδιέξοδο στο οποίο οδηγούνται οι διεθνείς σχέσεις το τελευταίο διάστημα.

Η ανάγκη να τεθούν επί τάπητος αυτήν τη στιγμή οι προοπτικές επίλυσης του συριακού ζητήματος σε ένα ορατό χρονικό διάστημα, δηλαδή εντός των επομένων έξι μηνών, με τη διασφάλιση των ζωνών ασφαλείας που αφορούν στο καθεστώς Άσαντ κατ’ αρχήν, τις ρωσικές βάσεις στη Συρία, το ζήτημα ασφαλείας του Ισραήλ και την ασφάλεια των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και δικτύων μεταφοράς ενέργειας από το Ιράκ μέχρι την ανατολική Μεσόγειο, φαίνεται πως κυριαρχεί στρατηγικά στις καγκελαρίες της Δύσης αλλά και στους ισχυρούς επιχειρηματικούς ομίλους-πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται σε όλη αυτήν την περιοχή.

Επιπτώσεις στο Κυπριακό

Αυτή η προτεραιότητα υποβαθμίζει αναγκαστικά το θέμα του Κυπριακού και το καταδικάζει να αποτελεί ζήτημα δεύτερης προτεραιότητας που σημαίνει, όπως σημειώνουν Έλληνες και άλλοι δυτικοί διπλωμάτες στην Αθήνα, πως μειώνονται -αν δεν εκμηδενίζονται- οι πιθανότητες επίλυσής του στην παρούσα φάση. Αντιθέτως, εδώ και τουλάχιστον μία εβδομάδα, έχει ξεκαθαριστεί τόσο μεταξύ Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου, όσο και μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου πως θα πρέπει να κατασκευαστεί άμεσα ο αγωγός φυσικού αερίου Eastmed από την ανατολική Μεσόγειο στην Κρήτη.

Η εξέλιξη αυτή εκ των πραγμάτων απορρίπτει κάθε σκέψη, σχέδιο ή πιθανότητα να χρησιμοποιηθεί τουρκικό έδαφος για τη μεταφορά φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της ανατολικής Μεσογείου προς τη Δύση. Ως εκ τούτου, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην επόμενη φάση της διαπραγμάτευσης της Άγκυρας με όλους τους συντελεστές που δραστηριοποιούνται στην ανατολική Μεσόγειο, επιχειρηματικούς και κρατικούς, έτσι ώστε να υπάρξει μακροχρόνια και σταθερή διευθέτηση ως προς τα συμφέροντα κάθε συντελεστή στην περιοχή αυτή. Χρονικά, το κομβικό σημείο αυτής της διαπραγμάτευσης ή αλλιώς deal προσδιορίζεται τον Νοέμβριο του 2018. Υπενθυμίζεται πως η Τουρκία έχει εξαγγείλει την πραγματοποίηση γεωτρήσεων σε κυπριακό θαλάσσιο οικόπεδο νοτίως του νησιού για τον Νοέμβρη.

zoygkla